De relatie tussen stress en de darmen

Wist je dat stress een grote invloed heeft op onze darmgezondheid? Met name chronische stress kan zorgen voor verstoringen en dit kan uiteenlopende gevolgen hebben....

Cortisol, ook wel het stresshormoon genoemd, wordt geproduceerd door de bijnieren als reactie op stress en speelt een belangrijke rol in verschillende lichaamsfuncties, zoals het reguleren van de bloeddruk, het metabolisme en het immuunsysteem. Cortisol is een belangrijke stof om voor ons lichaam om goed met stress te kunnen omgaan. Cortisol heeft echter ook een significante invloed op de darmgezondheid en het maagdarmstelsel.

Er is een complexe relatie tussen cortisol en de darm, en de effecten kunnen zowel positief als negatief zijn, afhankelijk van de hoeveelheid cortisol en de duur van de blootstelling aan hoge cortisolspiegels.

Symptomen die kunnen passen bij een verstoorde darmgezondheid door cortisol:

• Buikpijn en krampen

• Winderigheid en opgeblazen gevoel

• Diarree of obstipatie

• Verminderde opname van voedingsstoffen (wat kan leiden tot tekorten)

• Verhoogde gevoeligheid voor stressgerelateerde darmklachten

• Ontstekingen of verergering van bestaande darmaandoeningen

De impact van cortisol op onze darmgezondheid:

1. Het kan leiden tot verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand (ook wel Leaky gut genoemd in de volksmond) - hoe kan dit? Wanneer er sprake is van chronisch verhoogde cortisolniveaus, bijvoorbeeld door langdurige stress, kan dit zorgen voor verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand, wat bekend staat als "leaky gut" of een lekkende darm. Dit betekent dat de darmwand niet goed functioneert als barrière en dat ongewenste stoffen (zoals niet goed verteerde voedseldeeltjes, toxines en bacteriën) in de bloedbaan kunnen lekken. Hier gaat ons immuunsysteem op reageren omdat het dit wil opruimen. Dit kan gepaard gaan met ontstekingen. Deze ontstekingen kunnen zich in andere delen van het lichaam uiten. Het kan bijvoorbeeld leiden tot hoofdpijnklachten, huidklachten, gewrichtsklachten, meer last van astma etc.

2. Het kan leiden tot veranderingen in  het microbioom: Cortisol kan invloed hebben op de samenstelling van het darmmicrobioom, dit zijn de micro-organismen in je darmen. Langdurige stress en hoge cortisolspiegels kunnen leiden tot een verstoring in het microbioom, waarbij schadelijke bacteriën meer ruimte krijgen, terwijl nuttige bacteriën verminderen. Dit kan bijdragen aan verteringsproblemen, ontstekingen en zelfs het ontstaan van aandoeningen zoals prikkelbare darm syndroom (PDS).

3. Het kan leiden tot veranderingen in de spijsvertering: Cortisol beïnvloedt de manier waarop voedsel wordt verteerd en opgenomen. Wanneer cortisolniveaus hoog zijn, wordt de spijsvertering vaak minder efficiënt, wat kan leiden tot verhoogde gasvorming, opgeblazen gevoel, en slechte opname van voedingsstoffen. In sommige gevallen kan dit bijdragen aan symptomen zoals buikpijn of diarree, vooral bij mensen die gevoelig zijn voor stress.

4. Het kan leiden tot meer ontstekingen: Cortisol heeft een complexe rol in het immuunsysteem. In normale hoeveelheden helpt cortisol ontstekingen te reguleren (zodat je muggenbult geen tennisbal wordt bijvoorbeeld). Maar bij langdurige stress kan cortisol de ontstekingsreactie in het lichaam verhogen, wat kan leiden tot ontsteking in de darmen. Dit kan bijdragen aan aandoeningen zoals inflammatoire darmaandoeningen (IBD), waaronder de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.

5. Het kan leiden tot verandering in de maagzuurproductie: Cortisol kan ook de productie van maagzuur beïnvloeden. Hoge cortisolniveaus kunnen de zuurproductie in de maag verhogen, wat kan leiden tot maagklachten zoals brandend maagzuur of gastro-oesofageale refluxziekte (GERD). Anderzijds kan langdurige cortisolproductie ook het tegenovergestelde effect hebben en de maagzuurproductie verminderen, wat de spijsvertering belemmert.

Hoe kun je cortisol reguleren voor een betere darmgezondheid:

1. Stressmanagement: Het verminderen van chronische stress is cruciaal. Technieken zoals meditatie, diepe ademhaling, yoga, en mindfulness kunnen helpen de cortisolniveaus te verlagen. Zoek hulp als je dit niet alleen kan! Ik zie keer op keer dat dit een van de grootste problemen is om de darmgezondheid goed te krijgen, dus een hele belangrijke om mee aan de slag te gaan!

2. Lichamelijke activiteit: Regelmatige beweging kan helpen om cortisol te reguleren en de darmgezondheid te verbeteren. Matige tot intensieve lichaamsbeweging kan het microbioom positief beïnvloeden.

3. Goede slaap: Een gezonde slaaproutine kan helpen de cortisolniveaus in balans te houden. Chronisch slaaptekort kan de cortisolproductie verhogen en de darmgezondheid verstoren.

4. Gezond dieet: Een dieet rijk aan vezels, gezonde vetten, magere eiwitten en probiotica kan helpen de goede darmbacteriën te ondersteunen en ontstekingen te verminderen. Het vermijden van overmatig suiker- en vetgebruik kan helpen om de negatieve effecten van cortisol op de darmen te verminderen.

5. Adaptogenen: Sommige kruiden en supplementen kunnen helpen de stressrespons van het lichaam te reguleren en cortisol te verlagen.

Conclusie:

Cortisol speelt een belangrijke rol in de darmgezondheid, vooral wanneer de niveaus chronisch verhoogd zijn door langdurige stress. Het kan de darmwand negatief beïnvloeden, het microbioom verstoren, ontstekingen verhogen en de spijsvertering belemmeren. Door stress effectief te beheersen en een gezonde levensstijl te handhaven, kun je de negatieve invloed van cortisol op je darmgezondheid verminderen.