Hoe je depressief kunt worden door de verkeerde darmbacteriën
Zoals verteld in het vorige artikel spelen je darmbacteriën een grote rol in de aanmaak van neurotransmitters. Neurotransmitters zijn hormoonachtige stoffen zoals serotonine, dopamine en melatonine. In tegenstelling wat veel mensen denken worden deze stoffen voornamelijk in de darmen aangemaakt en niet in de hersenen (een klein deel maar in de hersenen). Het is dus erg belangrijk dat je goede darmbacteriën hebt in de juiste hoeveelheden. En laat dat nu net een probleem zijn bij veel mensen….
Om de aanmaak van neurotransmitters goed te laten verlopen zijn een aantal zaken van belang:
- Aanvoer van juiste voedingsstoffen: de neurotransmitters worden uit aminozuren (eiwitten) gemaakt
- Goede werking van de maagzuur: het maagzuur zorgt ervoor dat eiwitten in kleinere stukjes gebroken worden
- Voldoende spijsverteringsenzymen: om de eiwitten goed te kunnen omzetten in aminozuren. Dit zijn de bouwstenen van neurotransmitters
- Voldoende vitamines en mineralen om stoffen te kunnen omzetten (ofwel om enzymen hun werking te kunnen laten doen): dus het eten van voldoende groenten (400 gram per dag) en fruit (2-3 stuks per dag)
- Zorgen dat je lichaam in rust is zodat de vertering goed verloopt. Dit betekent dus met aandacht eten en niet achter de laptop (werkend) of tv.
Stel dat dat allemaal goed verloopt en je krijgt voldoende bouwstenen, vitamines en mineralen binnen en de spijsvertering verloopt zoals het zou moeten. Dan ben je nog afhankelijk van de samenstelling van je microbioom ofwel de goede en slechte darmbacteriën. Afhankelijk van welke bacteriën in de darmen aanwezig zijn worden er ook bepaalde signalen doorgegeven aan de hersenen. Bacteriën maken namelijk stofjes (onder andere neurotransmitters) aan die de zenuwcellen prikkelen die in de darmwand zitten. Deze geven dan weer een signaal door aan de hersenen via de nervus vagus (de 10de hersenzenuw). Vervolgens sturen de hersenen weer een signaal terug via de nervus vagus die weer aanzet tot de aanmaak van hormonen of ontstekingsremmende of bevorderend stofjes. Zo maken de goede darmbacteriën de juiste stoffen aan (bijvoorbeeld tryptofaan voor de aanmaak van serotonine) en slechte bacteriën maken stoffen aan die de boel verslechteren (bijvoorbeeld een ontsteking bevorderen).
Zo is bekend dat bij muizen die bepaalde bacteriestammen missen dat zij geen of onvoldoende tryptofaan aanmaken en dus zo minder serotonine aanmaken (een tekort aan serotonine kan depressieve gevoelens geven). Wordt aan deze muizen bepaalde bacteriestammen gegeven dan wordt de aanmaak van tryptofaan bevordert.
Zo heeft stress een grote invloed op de samenstelling van de darmbacteriën, het wijzigt de samenstelling op een negatieve manier. Deze stress kan psychisch zijn of lichamelijk. Stress wijzigt zo de activiteit van het zenuwstelsel, het immuunsysteem en welke hormonen aangemaakt worden via de darm-hersenas. Zo kan stress de darmperistaltiek wijzigen, de doorlaatbaarheid van de darm vergroten en zorgen voor verminderde aanmaak van tryptofaan. Wat dus weer tot depressieve gevoelens kan leiden omdat er dan ook minder serotonine wordt aangemaakt.
Gelukkig heb je hier zelf ook enige invloed op! Je kunt er voor zorgen dat je de juiste voeding tot je neemt, waarmee je de goede darmbacteriën gaat voeden. Daarnaast is het ook belangrijk dat je in rust eet zodat de spijsvertering goed verloopt. Als derde is stressreductie een hele belangrijke omdat dit de samenstelling van de darmbacteriën zo negatief beïnvloedt. Het doen van yoga is bijvoorbeeld een goede manier om de stress te verlagen.
Met hulp van een ontlastingsonderzoek kun je laten onderzoeken hoe jouw microbioom eruit ziet. Je krijgt dan inzicht in welke bacteriestammen je voldoende hebt en welke onvoldoende aanwezig zijn. Met de juiste therapie kun je ervoor zorgen dat deze weer aangevuld worden. In een volgend artikel zal ik vertellen waarom het nemen van probiotica niet altijd blijvend effect heeft.
Bronnen:
Stress& the gut-brain axis: Regulation by the microbiome (Neurobiol Stress 2017 dec; 7: 124-136) Jane A. Foster,a Linda Rinaman,b,∗ and John F. Cryanc,d
PlaceboNocebo tijdschrift, jan/feb 2019, nummer 41
